Bài 5: Chuyện nói dối – Học Viện West Point
Những điều Tony đi nước ngoài thấy hay, viết lên, mọi người tưởng là các bài hạc đạo đức, chứ thực ra không phải, đó chỉ là cái văn minh nhân loại. Nhiều bạn nhiễm mấy cái thói phi văn minh, nhưng mọi người xuề xoà bỏ qua, thế rồi càng ngày càng nặng, hết thuốc chữa. Đầu tiên là nói dối. Dượng ghét cay ghét đắng. Sao mới nhỏ xíu đã nói dối rồi. Phải từ bỏ ngay, lớn lên quen cái thói dối trá đó thì sẽ khổ lắm.
Trung thực thiệt thà hẻm có thua thiệt đâu, chỉ là bất lợi chút ít trong 1 giai đoạn ngắn. Về lâu dài, thói quen trung thực giúp mình nhiều thứ, đặc biệt là lòng tin và tình cảm của người khác. Người ta tin và thương thì làm gì cũng dễ.
Nói dối phải kèm với trí nhớ siêu việt. Vì phải nhớ hết mọi thứ đã từng nói để cho khớp. Chi cho mệt vậy, dành trí nhớ đó cho ngoại ngữ, cho việc đọc những áng văn đẹp, những dòng thơ, những bản nhạc tuyệt vời, cho công việc chuyên môn có phải hay hơn không.
Bạn dượng làm ở đại sứ quán Mỹ ở Trung Quốc, nó nói tụi tao cấp visa chủ yếu dựa vào sự trung thực của người phỏng vấn. Nhìn cái tướng đi, cái mặt, cái miệng, cái ánh mắt… là tao biết là đứa nói dối, nên tụi tao đánh rớt luôn, dù hỏi vài câu cho vui. Nó phỏng vấn 5 lần tao đánh rớt cả 5. Nhiều bạn đi du hạc hay du lịch phỏng vấn miết mà không đi được, dù có thư nhập hạc của trường uy tín bên nước ngoài, hay cầm một đống giấy tờ chứng minh sở hữu nhà đất nhưng tụi nó vẫn đánh rớt. Nguyên nhân là bệnh nói dối đã ăn vào máu, nói 1 câu ra là phải có cái gì đó không sự thật mới chịu được.
Nhiều công ty phỏng vấn nhân sự cũng vậy, họ hỏi ”bạn có bao giờ nói dối không”. Và có công ty yêu cầu duy nhất là ”bạn lỡ nói dối trong quá khứ rồi, nhưng khi vô đây, bạn có đồng ý và thề là sẽ chấm dứt hành vi hạ đẳng đấy không, nếu đồng ý thì chúng tôi nhận bạn”. Muốn phỏng vấn xin hạc bổng, xin vô công ty đa quốc gia, đàm phán với nước ngoài buôn bán làm ăn, trong tình yêu, tình bạn và trong mọi sinh hoạt, cứ phải trung thực làm đầu, sẽ thành công. Mình ma lanh mưu mẹo làm gì lại nó mà bày đặt. Mình nói 2 câu phi logic là sẽ khiến người ta nghi ngờ, mất lòng tin. Mà không có lòng tin, thì không thể làm việc với nhau. Không thể đến được với nhau.
Xem thêm: Tôi chọn tôi dại khờ
Chuyện lẩu cá kèo
Hồi đó có anh bạn làm cùng công ty Nhật, tên Thông, lớn hơn dượng mấy tuổi, ảnh dân Hải Phòng, vào Sài Gòn ở trọ đi làm nên buổi tối ảnh hay rủ Dượng đi cà phê. Thấy ảnh 30 tuổi rồi mà chưa có vợ nên bố mẹ ngoài Bắc sốt ruột, mới giới thiệu một cô tên Hồng làm phóng viên báo gì đó ở Hà Nội. Điện thoại email chat yahoo cả tháng trời, có lần cổ bay vào Sài Gòn chơi. Cái dượng và Thông đưa đi cà phê. Thấy cổ cũng lanh lợi, đẹp gái nên dượng duyệt, nói anh Thông cua đi, OK đó. Cổ (tức cô ấy) nói em sinh ra ở phố Hàng Ngang hàng Dọc, cấp 1 hạc trường Hoàn Kiếm, cấp 2 Ngô Sĩ Liên, cấp 3 Amsterdam chuyên Sử, đại hạc tuyển thẳng vô trường báo chí.
Dượng hâm mộ liền. Tại hồi xưa dượng thích đứa trường chuyên lớp chọn. Cổ cũng đưa luôn photo cái bằng đại hạc, rồi một số bài viết trên báo có tên cổ nữa. Dượng mê quá trời, nói cô này lấy làm vợ thì tuyệt, nên ra sức ca ngợi ép anh Thông lấy cho được. Cổ nói gốc gác nhà em mấy đời ông tiến sĩ thời Gia Long Minh Mạng. Rồi thu nhập gia đình em cao lắm, đi làm báo cho vui thôi. Em vô chơi với mấy anh 2 ngày, mốt là em đi Paris viết phóng sự về nước Pháp.
Cái dượng đãi đặc sản Sài Gòn liền. Đưa đi ăn cá kèo, có uống mấy ly rượu. Nói chuyện một hồi đề tài cao thấp, cổ nói em hồi bé gánh lúa mãi nên không cao được, một buổi đi hạc, một buổi đi gánh lúa chăn trâu. Cái mình nói ủa em ở Hàng Ngang hàng Dọc thì lúa và trâu ở đâu? Cái cổ lật đật đính chính là đi về quê ở Bắc Ninh gánh lúa. Cái dượng nói sao hồi chiều nói bố mẹ em cưng không cho đụng móng tay vào việc gì, 12 năm phổ thông em chỉ sáng hạc chiều hạc để thi hạc sinh giỏi quốc gia. Cái cổ lúng túng nói em trốn đấy, em trốn về quê đi gánh lúa, bố mẹ em không biết, nhà trường cũng không biết. Vì em thích gánh lúa với chăn trâu mà ở Hà Nội không có. Em thề, em thề là em có làm việc đó.
Anh Thông thấy không ổn nên mới hỏi lại mấy dữ liệu khác cổ đã nói, thấy trật hết trơn, nên vội trả tiền đi về. Thấy chán. Ra đón taxi, anh Thông đưa tiền trước cho anh taxi, nói chở cổ về khách sạn. Cổ nói em vào Sài Gòn chỉ ở được khách sạn 5 sao khu trung tâm, lần này em ở Rex để shopping ở Thương xá Tax bên cạnh cho tiện. Cái anh Thông chở dượng đi xe máy về, bí mật theo dõi coi cô này xạo tới đâu. Thấy taxi chạy tới Rex, thấy cổ cũng xuống taxi, ngó quanh, rồi đi bộ tới đầu đường đón xe ôm tới đường Bùi Thị Xuân, vô cái khách sạn có 2 sao!
Sĩ diện nên phải nói dối với mong muốn tột bậc là được tôn trọng. Sĩ diện là cái nhảm nhí của văn hoá chị Hoa hàng xóm mà em Nam phải từ bỏ. Bạn nào hạc tiếng Trung sẽ biết, bie ke qi, bu ke qi, zuo ke… tức đừng khách sáo, đừng khách khí, làm khách. Tiếng Anh tiếng Pháp đâu có, vì họ có sĩ diện khách sáo đâu. Có gì nói đó chứ mắc mớ gì phải đánh lừa người khác và đánh lừa ngay cả bản thân mình. Đói nói đói, no nói no, tôi chỉ vậy-thích thì chơi tiếp, không thì thôi. Cuộc đời đâu phải sân khấu đâu mà người ta lừa nhau dưới lớp mặt nạ hoá trang? Còn bao nhiêu việc phải hạc phải làm thay vì cứ diễn xuất. Rồi có sĩ mãi được không, hay ba bữa là lòi ra? Vì mình đâu có được đào tạo thành diễn viên chuyên nghiệp.
Trở lại vụ án cá kèo hôm trước, anh Thông nói tôi khinh quá à, lấy thể loại này về chắc đổ nợ. Dượng nói thôi, nó là con gái, tội nghiệp, đừng khinh. Hôm sau cổ gọi cả chục cuộc rủ đi cà phê ăn uống nhưng đều không bắt máy. Sẽ không có lần thứ 2 gặp mặt.
Cái hôm sau nữa, cổ nhắn tin trên yahoo là em đã đến Paris rồi, trời lạnh thế. Hai anh đừng nghi ngờ em, hôm đấy em say rượu nên nói linh tinh, giờ em ân hận mãi. Dượng và anh Thông cũng không trả lời. Block nick, xoá số đt luôn.
Bỗng dượng đang nói chuyện với mấy ông Nhật mà lộn qua Pháp:
“Nous devons aller à I’hootel. J’ai mal à la tete. Pourquoi dites-vous toujours mensonge?” (*)
(Đại ý bài này là Tony khoe Tony biết cả tiếng Hoa và tiếng Pháp)
* Chúng mình cùng nhau về khách sạn nghỉ ngơi đi. Mình nhức đầu quá à. Sao mà bạn cứ nói dối hoài vậy?
(Bài viết này đã được đổi thành bài “Chuyện lẩu cá kèo” và đưa vào tập sách Trên đường băng. của cùng tác giả)
