Chuyện nhà anh Khổm
Tony có anh bạn thân người Thái Lan tên Khổm. Nói là bạn chứ anh cũng già rồi, có ba đứa con cũng trạc tuổi Tony. Làm ăn rồi quen. Anh có nhà máy phân bón khá lớn ở Băng Cốc.
Trong những năm đầu 90, kinh tế xã hội Thái Lan giống nước mình bây giờ, phần lớn học sinh thi vào kinh tế, tài chính. Hai đứa đầu của anh Khổm cũng vậy, 1 đứa quản trị, 1 đứa tin học. Rồi như kịch bản của 1 gia đình khá giả, tốt nghiệp xong, 1 đứa qua Anh, 1 đứa qua Úc lấy bằng thạc sĩ, cũng quản trị. Rồi về nước phụ cha phụ mẹ. May mà có cái công ty của gia đình, chứ không cũng xin việc hộc máu.
Lấy thạc sĩ ở 2 quốc gia nói tiếng Anh, nhưng tiếng Anh lại í ẹ. Hai đứa nó qua hãng Phượng Tím, các bạn từ tiếp tân đến tài xế của Tony đưa đi chơi mua sắm, nói tiếng Anh như gió, tụi nó nể phục lắm. Có gì đâu, cứ chiều chiều các bạn ngồi xóa mù ngoại ngữ cho nhau. Đứa biết 3 chữ chỉ cho đứa biết 2 chữ. Rồi cùng nhau tiến bộ. Tony chả quan tâm bằng cấp của đứa nào trong hãng, miễn thấy chịu khó làm việc, tính tình dễ thương lanh lợi… là nhận vô đào tạo, rồi trở nên xuất sắc, xách giỏ đi nước ngoài đàm phán nhoay nhoáy.
Xem bài :
Xách giỏ đi buôn quốc tế
Vợ chồng anh Khổm từ dưới quê đi lên, xây dựng sự nghiệp ở Băng Cốc xong, muốn con cái có tương lai nên cũng lo cho vô học toàn trường chuyên lớp chọn, bên Thái gọi là trường tư, tốn tiền ghê lắm. Kiểu cấp 1 Lương Đình Của, cấp 2 Trần Văn Ơn, cấp 3 Lê Hồng Phong, cấp 4 Bách Khoa Kinh Tế. Nhưng sau đó thì chìm lỉm, không còn chút dấu ấn gì xứng đáng với sự đầu tư học hành ấy. Đứa nào vô công ty đa quốc gia làm lương 2000 đô/tháng là tự hào ghê lắm, thời gian còn lại chỉ quan tâm đến áo hiệu quần hiệu, bữa này chỗ này sale off, tour du lịch nước kia đang hạ giá rồi tíu tít nhau đi chơi.
Nền kinh tế Thái Lan cứ giẫm chân tại chỗ, toàn gia công cho nước ngoài suốt 1 thời gian dài. Một thế hệ con nhà thành phố khá giả, chẳng có động lực gì phấn đấu, ăn uống có người lo, tài liệu học tập có người cung cấp…nên não bộ mất khả năng tự tìm kiếm thông tin. Vô công ty làm bị các đồng nghiệp coi thường, vì nói là nhờ cha nhờ mẹ mới được vô đây. Vì không tự mình kiếm sống nên phát biểu nghe bắt ớn, ít có hàm lượng chất xám hay i-od trong các câu nói, hơi đờ đờ đẫn đẫn. Mặc dù 2 đứa nó cũng hòa đồng và lễ phép, nhưng nói chung làng nhàng, tẻ nhạt.
Đến cậu út, anh Khổm thay đổi hướng nghiệp. Cho nó học kỹ thuật trước, sau này mới học quản trị để trở thành nhà kỹ trị, vì đứa út này biết vượt sướng. Anh thuyết phục nó học nông lâm. Nó đầu tiên không chịu, nói dơ dáy, đất cát. Nhưng sau 1 năm, nó tự nhiên đam mê. Anh nói giống như con người có nguồn gốc động vật nên trở về với đất cát là thấy khoái.
Tốt nghiệp xong, nó sang California làm thạc sĩ. Anh nói, trường Fresno State sang tuyển, cho học bổng hết, trừ mấy đứa dốt tiếng Anh. Qua được 3 tháng là tụi nó bắt đầu để dành được tiền, đi phụ thầy cô, đi hái nho hái táo, nuôi giấm hay làm hướng dẫn viên cho khách Thái tham quan công viên Yosemite gần đó.
Trường Fresno này Tony cũng từng đến. Ôi nhìn cơ ngơi của nó mà mê, nằm giữa những cánh đồng nho bạt ngàn. Các tổ chức quốc tế như FAO (tổ chức lương nông thế giới), FDA (tổ chức quản lý an toàn thực phẩm), các tập đoàn như Monsanto, Bayer, Dow Chemical, Syngenta, BASF… đến đặt cọc trước, giành giật sinh viên thấy bắt mệt.
Cậu Út được FDA tuyển, đưa đi đào tạo thêm rồi về phụ trách FDA Thailand, chuyên kiểm nghiệm các lô hàng trái cây xuất khẩu. Nhờ một thế hệ những người Thái trẻ giỏi giang như vầy, mà trái cây Thái Lan vô được mọi siêu thị trên thế giới. Riêng xuất khẩu cho Trung Quốc hoa quả nhiệt đới như sầu riêng, chôm chôm, măng cụt… cũng đem lại cho nông dân Thái Lan sự giàu có tột bậc.
Thế hệ cậu Út còn học hóa chất, cơ khí, máy móc, xe hơi, điện tử… mặc dù học kỹ thuật nhưng đứa nào đứa nấy tiếng Anh giỏi nên vô mấy hãng nước ngoài làm hết. Đâu 5 – 10 năm là có thể ra riêng tự sản xuất một cái gì đó Made in Thailand. Vì tiếng Anh giỏi nên ra tiếp thị với thế giới bên ngoài, người ta mua ào ào, vì ớn hàng Trung Quốc quá, tìm miết mới có hàng hoá một nước giá cả cao hơn Trung Quốc một chút mà chất lượng hơn hẳn, đó là hàng Thái.
Một thế hệ cậu Út góp phần xây dựng nền công nghiệp sản xuất Thái Lan hùng mạnh, số 1 Đông Nam Á và thứ 10 thế giới về sản xuất xe hơi, tốp 5 thế giới về điện từ, đồ gia dụng, máy tính đồ chơi… Du lịch cũng mạnh, nông nghiệp cũng mạnh, giờ công nghiệp cũng mạnh nữa thì dân Thái ngày càng giàu có, sung túc.
Cậu Út nói, bạn bè của em nhìn lại 10 năm ra trường đều thành đạt cả. Đứa được giữ lại làm giảng viên, đứa làm việc mấy tổ chức quốc tế, đứa tự mua đất trồng trọt chăn nuôi. Đứa nào cũng triệu phú đô la trở lên, đời sống hết sức phong lưu vì có một tuổi trẻ hạc như điên, làm như điên, chấp nhận lấm lem dầu mỡ trong các nhà máy. Chứ hẻm có sức dài vai rộng mà mặc quần tây đóng thùng, ôm cái laptop ngồi quán cà phê Starbuck chat chit ở Băng Cốc chờ ngân hàng này, công ty kia tuyển thì vác đơn đến. Chả có cái nghề gì ngoài cái bằng cấp gọi là quản trụy kinh danh.
Tự nhiên ngồi nghĩ, nếu bây giờ mà 18 tuổi, Tony sẽ chọn kỹ thuật như nông nghiệp, thủy sản, hóa công nghệ, sinh công nghệ, máy móc điện đóm….. mà hạc. Rồi mần tiếng Anh thiệt giỏi để làm cái MBA ở nước ngoài. Kinh tế hạc không khó, nắm phương pháp và chăm đọc sách, chăm tự hạc là OK.
Trở thành 1 nhà kỹ trị vẫn có gì đó thú vị hơn.
Nếu bây giờ mà Tony 18 tuổi. Ối chà chà, với gương mặt thanh tú như vầy, có khi lại đi đóng phim ca nhạc làm nên làn sóng T-Pop, cạnh tranh với K-Pop của Hàn Quốc cũng nên.
18 tuổi 18 tuổi….
TnBS
Bài viết đã được đưa vào sách Trên Đường Băng – Tony Buổi Sáng
