Cúng vong linh-cô hồn-ngạ quỷ có phải là pháp của đạo Phật?
Câu hỏi sau đây đề cập đến cõi giới ngạ quỷ, với những dẫn chứng trong kinh đã được Tổ tư vấn của báo Giác Ngộ trả lời hết sức cụ thể và chi tiết.
Tùy nhận thức, hiểu biết về Chánh pháp mà mỗi người có quan niệm về cúng vong linh, cô hồn khác nhau…
HỎI:
Tôi là người theo đạo Phật và muốn hiểu rõ hơn về giáo pháp. Tôi có câu hỏi xin quý Báo trả lời giúp:
Cúng vong linh, cúng cô hồn có phải là pháp của đạo Phật?
Nếu có, xin vui lòng chỉ giúp Đức Phật dạy các điều ấy trong những kinh nào?
(Minh Cường)
ĐÁP:
Bạn Minh Cường thân mến!
Cúng vong linh và cúng cô hồn là tập tục, tín niệm dân gian có từ lâu đời, phổ biến trong đời sống tâm linh, tín ngưỡng của người Việt.
Cúng vong linh thường thực hiện vào những ngày kỵ giỗ, con cháu soạn mâm cỗ dâng cúng ông bà cha mẹ và những người thân đã mất.
Cúng cô hồn là trai chủ phát tâm sắm sửa cơm nước lễ vật để phân phát, bố thí cho những vong hồn cô độc, đói khát, lang thang vất vưởng, không nơi nương tựa (trong dân gian thường cúng cô hồn vào các ngày đầu và cuối tháng âm lịch, vào các dịp giỗ-lễ của gia đình, đặc biệt bố thí rộng lớn trong tháng Bảy hàng năm).
Trong đạo Phật, cúng vong linh và cúng cô hồn là những nghi lễ thông dụng. Các chùa vẫn tổ chức cúng vong linh hàng ngày cho bá tánh Phật tử thập phương.
Tuy nhiên, tùy theo nhận thức, hiểu biết về Chánh pháp của mỗi người mà có quan niệm về cúng vong linh và cô hồn khác nhau. Theo đạo Phật, khi cúng vong linh, chỉ những vong linh tái sinh trong loài ngạ quỷ mới được lợi ích vì tương ưng xứ.
Cúng cô hồn chính là phương thức bố thí cho loài quỷ đói khát được no đủ đồng thời khai thị cho chúng xả ly các chấp thủ để thoát ra khỏi cảnh giới khổ đau.
Lần tìm trong kinh tạng Pàli, chúng ta có thể thấy rõ hơn những lời Phật dạy về việc cúng vong linh và cúng thí thực cô hồn (bố thí ngạ quỷ).
Trước hết, kinh Tăng chi bộ (chương 4 pháp, phẩm Nghiệp công đức, phần Bốn nghiệp công đức), Đức Phật xác định hiến cúng các vong linh là việc làm đúng đắn.
Vị Thánh đệ tử với tài sản do mình làm ra đúng pháp, rồi “tổ chức 5 loại hiến cúng; hiến cúng cho bà con, hiến cúng cho khách, hiến cúng cho các vong linh quá khứ, hiến cúng cho vua, hiến cúng cho chư Thiên” là “sự thọ hưởng đúng phương xứ”.
“Hiến cúng cho các vong linh quá khứ” tương đồng với việc cúng giỗ, cúng kỵ, cúng vong linh của chúng ta ngày nay.
Kế đến, cũng trong kinh Tăng chi bộ (chương 10 pháp, phẩm 17-Janussoni, phần Janussoni), Đức Phật đã dạy rõ về việc con cháu tổ chức cúng cho người thân (ông bà cha mẹ…) đã chết, ai tương ưng xứ thì mới được lợi ích.
“Này Bà-la-môn, người nào sau khi thân hoại mạng chung, sinh vào cõi ngạ quỷ. Vị ấy được nuôi sống và tồn tại với các món ăn tại đấy.
Món ăn nào, các bạn bè, thân hữu, hoặc bà con, hoặc người cùng huyết thống muốn hướng cúng cho vị ấy; tại đấy, vị ấy sống với món ăn đó, tồn tại với món ăn đó.
Này Bà-la-môn, đây là tương ưng xứ, trú nơi đây, vị ấy được lợi ích của bố thí ấy”.
Nghĩa là nếu thân nhân của chúng ta sau khi chết theo nghiệp thọ sinh vào địa ngục, súc sinh, người, trời thì không hưởng được những gì chúng ta dâng cúng nhưng nếu tái sinh vào ngạ quỷ thì hưởng được.
Quan trọng là Đức Phật đã xác quyết lục thân quyến thuộc của chúng ta chắc chắn có nhiều người tái sinh vào ngạ quỷ, nên sự cúng kính ấy không bao giờ là dư thừa, vô ích.
Mặt khác, người phát tâm hiến cúng chắc chắn hưởng được phước quả:
“- Thưa Tôn giả Gotama, nếu bà con huyết thống ấy đã chết, không sinh vào chỗ ấy, thời ai hưởng bố thí ấy?
– Này Bà-la-môn, các bà con huyết thống khác đã chết, được sinh vào chỗ ấy, những người ấy được hưởng bố thí ấy.
– Thưa Tôn giả Gotama, nếu bà con huyết thống đã chết, không sinh vào chỗ ấy, và các bà con huyết thống khác cũng không sinh vào chỗ ấy, thời ai hưởng bố thí ấy?
– Không có trường hợp ấy, không có cơ hội ấy, này Bà-la-môn, rằng chỗ ấy có thể trống không trong một thời gian dài, không có người bà con huyết thống đã chết. Nhưng này Bà-la-môn, người bố thí không phải không có hưởng quả”.
Về cúng cô hồn, cô hồn là cách gọi của dân gian về loài quỷ đói khát (ngạ quỷ).
Kinh Phật đề cập khá nhiều đến ngạ quỷ và cách bố thí cũng như cứu độ cho loài này. Kinh Tương ưng bộ (tập V, chương 12 – Tương ưng Sự thật), Đức Phật đã khẳng định con người sau khi chết đi, một bộ phận không nhỏ phải theo nghiệp tái sinh vào ngạ quỷ:
“Này các Tỳ-kheo, ít hơn là các chúng sanh sau khi chết từ thân người, được tái sanh làm người lại. Và nhiều hơn là các chúng sanh sau khi chết từ thân người, phải tái sanh vào cõi ngạ quỷ”.
Ngoài ra, còn có các kinh như kinh Tiểu bộ (Ngạ quỷ sự, phẩm 1- phẩm Con rắn, Chuyện Ngạ quỷ ngoại bức tường) kể chuyện về bố thí cho ngạ quỷ hết đói khát, kinh Tiểu bộ (Ngạ quỷ sự, phẩm Ubbari, Chuyện mẹ của Uttara) nhấn mạnh đến việc cúng dường chư Tăng để hồi hướng công đức cho ngạ quỷ được sinh thiên.
Ngạ quỷ là loài chúng sinh chịu nhiều thống khổ đói khát, họ mong mỏi được bố thí các đồ ăn uống cũng như làm phước để hồi hướng cho họ.
Tuy mắt phàm chúng ta chẳng nhìn thấy ngạ quỷ nhưng không có nghĩa là chúng không có. Đức Phật, chư vị Thánh Tăng biết rất rõ cảnh giới này nên đã cảnh tỉnh:
“Này các Tỷ-kheo, Ta đã thấy chúng sinh ấy nhưng Ta không có nói.
Nếu Ta có nói, các người khác cũng không tin Ta. Và những ai không tin Ta, những người ấy sẽ bị bất hạnh, đau khổ lâu dài” .
(Kinh Tương ưng bộ, tập II, chương VIII, Tương ưng Lakkhana, phẩm Thứ nhất, I-Đống xương).
Có thể nói, cúng vong linh và cúng thí cho quỷ đói cô hồn đã tồn tại trong tín ngưỡng của người Ấn Độ cổ đại.
Tín niệm này được Đức Phật đề cập đến khá nhiều trong giáo thuyết của Ngài.
Nói chung, quan điểm của Đức Phật là tùy thuận việc cúng kính này trong tinh thần trí tuệ, từ bi, nhằm lợi ích hữu tình.
Khi đạo Phật truyền sang Việt Nam tín niệm này được tiếp biến với tập tục và văn hóa bản địa, đồng thời được duy trì cho đến ngày nay.
Chúc bạn tinh tấn!
Nguồn : Tổ Tư vấn Báo Giác Ngộ
>>> Tham khảo tại: https://xn—hay-uqa.vn/tam-linh/tu-hoc-moi-ngay/
Cúng cô hồn để làm gì?
Cúng Cô hồn còn gọi là “Thí thực”. Nếu như bản thân chúng ta có người bà con đã chết tuy người này không đọa vào loài Ngạ quỷ, nhưng việc cúng Cô hồn cũng như là thay họ làm công đức chẩn bần cúng tế, vì thế họ vẫn hưởng được sự lợi ích..
Diệm khẩu là chỉ các Ngạ quỷ trong loài Ngạ quỷ, chúng sanh trong loài Ngạ quỷ có thể chia thành ba bậc như sau:
1. Người nào khi còn sống làm được rất nhiều việc lành, sau khi chết nếu đầu thai vào loài Ngạ quỷ tức thành quỷ đa tài. Loài quỷ này có phước đức và thế lực lớn. Dân gian tín ngưỡng thần hoàng, thổ địa…chính là loại Ngạ quỷ này.
2. Người nào khi còn sống chưa tuy có làm việc lành nhưng không nhiều, sau khi chết nếu đầu thai loài Ngạ quỷ tức thành quỷ thiếu tài. Loại Ngạ quỷ này có phước đức và thế lực nhỏ hơn. Dân gian tín ngưỡng quỷ thần chính là loại Ngạ quỷ này.
3. Người nào khi còn sống tham lam bỏn sẻn một đồng cũng không rời, chuyên tâm chiếm đoạt tài sản của người khác, sau khi chết sẽ đầu thai vào loài Ngạ quỷ gọi là quỷ hy tự. Loại Ngạ quỷ này vốn không có phước đức và thế lực. Một số người cho rằng trong Cô hồn dã quỷ có Ngạ quỷ, đó chính là loại Ngạ quỷ này.Loại Ngạ quỷ này vốn có thực lượng cực lớn nhưng yết hầu lại cực nhỏ, chúng dầu có đầy đủ vật thực cũng rất khó mà ăn no được. Huống nữa, do quan hệ nghiệp báo loại Ngạ quỷ này rất khó nhìn thấy vật thực. Giả sử có được vật thực nhưng khi đưa vào miệng vật thực liền biến thành vật ô uế và máu mủ, vì thế loại Ngạ quỷ này thường bị lửa đói thiêu đốt. Do vì ngọn lửa từ trong miệng bốc ra nên Ngạ quỷ này còn có tên là “Diệm khẩu”.
Nhân thấy sự khổ đau cùng tột của các loại Ngạ quỷ đó, đức Phật với tâm từ bi đã thuyết ra rất nhiều chơn ngôn thần chú, như Tịnh nghiệp chướng chơn ngôn, Biến thực chơn ngôn, Biến thủy chơn ngôn, Khai yết hầu chơn ngôn… Người nào y theo thần chú chơn ngôn này trì tụng, do oai lực của thần chú Ngạ quỷ sẽ được triệu thỉnh đến. Đồng thời lọai Ngạ quỷ này nương nhờ vào thần thông nguyện lực của Phật mà được ăn no, sau khi ăn no lại vì họ mà tuyên dương Phật pháp khiến cho họ vĩnh viễn thoát hẳn khổ não của loại Ngạ quỷ. Đây là tác dụng và mục đích của việc cúng Cô hồn (Phóng diệm khẩu).
Nhân đây, cúng Cô hồn đối với loài Ngạ quỷ mà nói, cũng giống như là phát chẩn không hạn chế, vì thế pháp cúng Cô hồn còn gọi là “Thí thực”. Nếu như bản thân chúng ta có người bà con đã chết tuy người này không đọa vào loài Ngạ quỷ, nhưng việc cúng Cô hồn cũng như là thay họ làm công đức chẩn bần cúng tế, vì thế họ vẫn hưởng được sự lợi ích…
Hòa thượng Thánh Nghiêm
