Đừng bỏ quên bản thân

Những ngày cuối cùng ở Israel, mình ít làm việc mà dành nhiều thời gian để thăm hỏi trò chuyện với những người ở quanh đây. Sáng nay nghỉ làm ra gặp boss trong kho, thấy ổng đang lui cui hàn sắt. Thấy mình ổng rất vui, câu cửa miệng lúc nào cũng “Shalom, Poketo!” (nghĩa là hello, good morning). Mình hỏi ổng làm gì vậy thì ổng nói tau đang bảo trì máy móc thiết bị cho tụi bây làm đây.

Từ lúc qua Israel tới giờ mình lúc nào cũng thấy boss chăm chút bảo dưỡng máy móc thiết bị các thứ. Tụi mình là tiền phương, phải lo đi làm trong farm, còn boss là hậu cần, chăm chút cho phương tiện dụng cụ mới tinh sáng loáng để công nhân làm việc được tốt. Mà không chỉ riêng gì boss mình, mấy ông boss khác ở Israel cũng đều như vậy, dù làm chủ, có ông rất giàu nữa, nhưng kiểu thích lao động chân tay, nên lúc nào cũng thấy đi tới đi lui kiếm chỗ nào đó để bảo trì, nhặt nhạnh rác rưới, sắp xếp nhà kho, hàn nối xe đẩy, thay nhớt thay dầu, lắp đèn lắp quạt.

Sếp nói hai farm trồng chung một loại nông sản, cũng mướn chừng đó nhân công, nhưng hơn thua nhau ở chỗ boss nào kỹ lưỡng hơn. Ổng dặn khi mày về cũng phải làm như vậy, lúc nào trong đầu cũng phải nghĩ xem chỗ nào trong farm chưa tốt, phát hiện vấn đề và tìm cách giải quyết. Bình thường mọi thứ trơn tru thì không sao,nhưng hễ chỉ cần một vị trí lơi lỏng là thể nào cả farm cũng sẽ bị ảnh hưởng, nút thắt cổ chai và thế là nguyên hệ thống sẽ bị kẹt cứng không chạy được nữa.

Cái này là chuyên môn ngành học hẳn hoi nha, chứ không phải chỉ là nói suông đâu. Xưa ông ấy đi học các khoá quản trị, người ta chỉ ra bốn nguyên tắc để duy trì hệ thống hoạt động suôn sẻ, đó là: thiết kế, vận hành, bảo dưỡng, và thay thế. Ngay từ giai đoạn thiết kế farm, thì đã cần phải biết nghĩ dài hạn, tức là lựa chọn thiết kế sao cho sau này dễ thay thế, bảo dưỡng. Sếp chỉ ra mình mới nhận thấy sự tinh tế trong đầu ông: đường ống nước trong farm luôn nằm riêng dọc theo hàng rào, cách xa khu nhà ở công nhân và các công trình khác, vì ống nước thường dễ hư hỏng do áp lực nước cao. Hệ thống điện cũng vậy, các đường dây đều nằm riêng ra mỗi khu vực, có điện cho hệ thống tưới, điện nhà ở công nhân, điện khu vực bếp nấu ăn.

Ngoài ra, lúc vận hành hệ thống cũng phải theo nguyên tắc, đó là vận hành êm ái, không dồn tải và làm hư hỏng vật dụng. Công nhân không được kéo sập cửa mạnh tay, lái xe phun thuốc đi qua đụn cát thì phải từ từ chứ không được đạp ga té khói vì sẽ làm hư động cơ và dãn dây xích truyền tải. Ngay cả kéo cắt cà chua cũng phải cắt đúng tư thế vuông góc và cắt sát vào sâu trong lưỡi kéo, chứ không được cắt bằng mũi kéo và giựt giựt khi không đứt.

Và quá trình bảo dưỡng cũng phải xảy ra song song với quá trình vận hành, theo nguyên tắc bảo dưỡng ngày, tuần và tháng. Bảo dưỡng ngày thì công nhân phải tự bảo dưỡng kéo cắt cà, quần áo bảo hộ sau khi phun thuốc phải tự giặt ngay, rổ rá đựng rác phải được phun nước rửa sạch và xếp vào đúng chỗ ngăn nắp, xẻng cuốc cũng phải gõ cho ra hết đất và cất vào kệ để không gỉ sét. Hàng tuần phải liệt kê ra một góc các vật dụng như xe đẩy, thang leo, đèn điện, máy sưởi, để báo cáo boss bảo trì. Hàng tháng thì lại tổng bảo dưỡng động cơ đầu máy, xe nâng, nhà kính.

Sau đó cuối cùng mới là thay thế các dụng cụ không thể sửa chữa nữa, cái này cực chẳng đã mới phải thay. Giống cơ thể mình vậy, ai muốn phẫu thuật cắt xén chứ, vừa tốn kém, mà đôi khi không thể thay thế được nữa. Nếu các bước trên thực hiện tốt, thì việc thay thế sẽ giảm, tiết kiệm được rất nhiều chi phí.

Boss còn dặn mình phải tập thể dục nữa, “Cơ thể con người cũng giống một hệ thống máy móc vậy thôi. Tau thì già rồi, con người ai cũng vậy, rồi cũng sẽ già nua, lão hoá, cơ thể mệt mỏi và cần phải thay thế nhiều cái lắm mà không thể thay được. Mày còn trẻ, mà mắt đã hỏng rồi Martin, lo tập luyện dinh dưỡng vào đi nhé, lập kế hoạch thiết kế vận hành cơ thể sao cho nó tồn tại lâu nhất có thể, và phải luôn giữ gìn, phòng bệnh hơn chữa bệnh, mà có bệnh thì phải chữa ngay.”

Mình cảm ơn boss vì đã quan tâm. Nói thiệt xưa giờ mình ít chăm sóc bản thân, cứ nghĩ đâu cơ thể này mặc định là nó ngon lành hoài vậy. Mà thực ra đâu có phải như thế. Hằng ngày cứ hít khói bụi ô nhiễm, làm việc lao lực, và căng thẳng, lại thêm thói quen xấu ít vận động, đọc nhiều tin tức tiêu cực, xem quá nhiều hài nhảm và giải trí không lành mạnh. Nếu so cơ thể mình với một cái farm thì không chắc farm mình đủ tiêu chuẩn GlobalGap để xuất khẩu đi Âu đi Nhật :))

Nói chớ từ giờ phải lo chăm sóc bảo trì bảo dưỡng cơ thể thôi. Tập luyện, ăn uống, ngủ nghỉ, lao động tích cực và bổ sung thêm các vi chất dinh dưỡng cần thiết để cơ thể luôn khoẻ mạnh, sống thọ thêm vài thập kỷ nữa. Lo đi nhiều, làm nhiều, trải nghiệm nhiều, mừ quên mất cái phương tiện đưa mình đi trên hành trình đó thì làm sao đi được xa hơn và lâu dài hơn.

Martin Trương