Bị “dìm hàng” trước mặt mọi người phải làm sao?
Hỏi đáp thực hành thiền và tâm linh – Trong Suốt (Hà Nội, 04/2018)
Một bạn nam: Em chào anh ạ! Em là Hiệp, đến từ Hà Nội, em là lập trình viên. Hiện tại em đang độc thân. Em có một thắc mắc là: Những người mà nói xấu mình ở sau lưng ấy ạ, thì không… không vấn đề gì cả. Nhưng mà có những kẻ, nó đá xoáy hay châm chọc mình ngay trước mặt mọi người ấy, thì em muốn anh chỉ cho em cái cách để mình không cảm thấy khó chịu nữa ạ?
Thầy Trong Suốt: Rồi! (Thầy và mọi người cười)
Bạn đó: Làm thế nào để mình cảm thấy người ta có dìm hàng mình trước mặt tất cả mọi người… (Mọi người cười)
Thầy Trong Suốt: Em đứng lên, đứng lên, đứng lên chút mọi người xem ngoại hình như thế nào? (Mọi người cười) Đúng không? Bây giờ… cho ví dụ dìm hàng đi.
Bạn đó: Vấn đề là…Nó, nó… nó đá xoáy em, nó dìm hàng.(Mọi người cười) Mình xấu thế này, thế nọ… tính cách mình thế này, thế nọ… dùng toàn hàng lởm, rồi… (mọi người cười) hàng si đa này nọ… (Mọi người cười) Nói chung là nó nói xấu, nó dìm hàng mình trước mặt mọi người ấy ạ, thì làm sao để mình vẫn thấy vui vẻ, không khó chịu nữa? Em cảm ơn ạ!
Thầy Trong Suốt: Tốt, rất tốt, câu hỏi rất tốt! Ở đây, ai đã từng bị dìm hàng giơ tay nào? (Mọi người cười) Đúng rồi! Chuẩn rồi! Em nói nỗi lòng của thiên hạ rồi. (Mọi người cười) Ấy! Cuộc sống thì không thể tránh được dìm hàng, đúng không?
Một bạn: Vâng.
Thầy Trong Suốt: Vì quan điểm khác nhau, động cơ khác nhau. Có người dìm hàng cho vui, có người dìm hàng là dìm cho chìm nghỉm thật. (Mọi người cười) Đấy! Không tránh được đâu. Thế thì vấn đề của mình không phải là tránh dìm hàng, mà làm thế nào để tâm bất biến, đúng không, giữa dìm hàng vạn biến. Đấy! (Mọi người cười, vỗ tay)
(Tham khảo : Trà đàm Tâm bất biến giữa dòng đời vạn biến)
Dìm hàng biến đổi vô cùng lắm, đúng không? Hôm nay mình mặc áo đỏ thì nó bảo trông mình nhà quê, (mọi người cười) đúng không? Hôm sau mình mặc áo xanh thì trông giống như anh bộ đội, (Mọi người cười) đúng không? Áo vàng lại giống như… (mọi người cười) giống như chàng chăn lợn. Thiếu gì cách, đúng không? Dìm hàng vạn biến mà.
Nên phải hiểu nguyên tắc số một rất quan trọng, đầu tiên luôn, là:
Vấn đề là gì? Sau khi nó dìm mình thì giá trị mình giảm hay tăng? Hay giữ nguyên?
Rất quan trọng, nên em phải hiểu rõ chỗ đấy.
Anh ngồi đây, em bảo là: “Ông thầy Trong Suốt này là một ông thầy xấu tính”, thì hỏi phẩm chất của anh, hay của thầy đi, tăng hay giảm? Theo em, phẩm chất thầy có tăng hoặc có giảm sau câu nói đấy không?
Một bạn nữ: Không!
Bạn nam đó: Dạ không ạ!
Thầy Trong Suốt: Chắc chắn là không, đúng không? Nếu thầy xấu tính thì vẫn xấu tính như cũ, mà tốt tính thì cũng có thể nào, làm sao xấu đi được nhờ câu nói đấy. Như vậy là gì?
Cái phẩm tính của mình không tăng hoặc không giảm khi ai đó bảo mình xấu hoặc tốt.
Nhớ điều đấy là rất quan trọng.
Đấy! Để cho mình nhớ kỹ điều đấy: Phẩm tính của em, nó không được quyết định bởi bất kỳ ai bên ngoài hết. Phẩm tính của em không được quyết bởi bất kỳ ai bên ngoài. Không có tí nào luôn.
Năm 2003, thầy có một nhóm lập trình, xong được một cái giải thưởng. Giải thưởng rất to luôn, Trí Tuệ Việt Nam, giải Nhất. Sau đấy thì người ta vu oan cho mình là ăn cắp phần mềm, bảo là phải trả lại giải thưởng, xin lỗi đám đông.
Thì ông tác giả người Anh, cái ông mà có quyển sách mình tham khảo ấy, ông ấy cũng nghe người đấy, ông ấy cũng chả tìm hiểu gì hết, ông cũng viết lên trên web của ông là: “Tôi rất đau buồn vì ở Việt Nam có người ăn cắp của tôi”. Cũng không tìm hiểu là mình viết phần mềm ấy thế nào? Và thầy với cả nhóm đấy, khoảng 5 người, đứng trước một áp lực rất lớn – phải trả lại giải thưởng đấy.
Thế thì 6 tháng sau, ông ấy xem hết những tài liệu mình gửi cho ông ấy, xong rồi mất 6 tháng để ông xem kỹ và ông viết lên trên mạng là: “Tôi chúc mừng những người này, rất là giỏi, rất sáng tạo. Không, không phải ăn cắp của tôi”. Nhưng đó là chuyện của 6 tháng sau. Còn lúc đấy, khoảng tháng 1 năm 2004, là lúc mình phải đối diện với trả hay không trả.
Thế thì hôm đấy thầy mới gặp cả nhóm, tất cả mọi người đều quan điểm là không trả. Vì trả thì khác gì là mình trộm thật, thà mình giữ chặt giải thưởng thì người ta còn nghĩ mình không ăn trộm, trả xong người ta nghĩ: “Ôi! Bọn này ăn trộm phải trả giải thưởng”. Miệng lưỡi thiên hạ sẽ như vậy. Còn thầy thì lại nghĩ khác. Thầy bảo là: “Bây giờ thế này…”, thầy cầm cái cúp – cúp nó bằng đồng rất là đẹp, bằng đồng nhưng mà giống như bằng vàng ấy -thầy mới cầm thả xuống, giẫm chân lên, hỏi mọi người là: “Thế nào? Phẩm chất mọi người có giảm sau khi bị giẫm cái cúp không? Mình có bớt tài năng đi không, khi cúp bị giẫm lên không?”. Mọi người có ai thấy tài năng bị giảm đi khi mà thầy giẫm lên cúp không? Cái nhóm đấy, chả ai cảm thấy mình giảm tài năng. Có ai cảm thấy độ tử tế mình giảm, khi mình giẫm lên cúp không? Độ tử tế của mình có bị giảm khi mà cái cúp của mình bị giẫm lên, có ai cảm thấy thế không?
Mọi người: Không!
Thầy Trong Suốt: Chả ai cảm thấy thế cả! Thì chứng tỏ là gì? Cúp này, nó chả có giá trị gì cả. Nó chẳng ảnh hưởng gì đến tài năng và phẩm tính của mình. Đến hôm sau, tất cả đem cúp ra trả, không muốn đối diện với một câu chuyện phiền phức. 6 tháng nữa sẽ làm sau. Bây giờ nếu tôi đánh nhau ở chỗ này, thì tôi sẽ không còn thời gian để tôi làm việc quan trọng hơn là làm cho khách hàng được lợi từ sản phẩm của tôi.
Đấy! Sau đấy thì trả xong cúp, thì thế giới chia làm hai nửa: một nửa thì coi như là chắc chắn bọn này ăn trộm phần mềm; nửa thứ hai vẫn đến gặp mình và mua phần mềm của mình như thường, chả có vấn đề gì cả. Họ tin là mình là người tử tế, họ mua phần mềm của mình, trả tiền đàng hoàng. Thế là mình vẫn sống được qua cái đại nạn đấy. 6 tháng sau thì mình mới được minh oan.
Nhưng nếu mình bỏ 6 tháng đánh nhau với việc là giữ cúp hay trả cúp ấy, thì còn sức đâu mà làm những việc khác quan trọng hơn. Làm sao mà công ty tồn tại nổi? Như vậy thì sao? Mình có thể trả lại cúp và mang tiếng oan. Không phải 6 tháng đâu, đến tận giờ vẫn có người nghĩ mình ăn trộm, vì có phải ai cũng đọc báo đâu? Có phải báo nào cũng đăng cái chuyện là mình không ăn trộm đâu.
Nhưng quan trọng gì? Phẩm hạnh của mình không giảm khi mọi người nghĩ “mình là thằng ăn cắp”. Phẩm hạnh của mình không tăng khi mọi người nghĩ “mình là ông Thánh”. Cả 2 đều không thay đổi gì phẩm hạnh của em. Phẩm hạnh của em là A thì nó vẫn là A. Người ta có ca ngợi em thành ông Thánh đi nữa, thì em tham ăn vẫn tham ăn, đúng không? Ca ngợi ông Thánh xong có hết tham ăn đâu. Ngược lại, phẩm hạnh của em không ăn trộm, thì bảo em là thằng ăn trộm thì em vẫn là người không ăn trộm.
Nên nguyên tắc số 1 phải nhớ là gì?
Phẩm hạnh của mình không thay đổi, nó không tăng và không giảm khi được người ta ca ngợi hoặc bị người ta dìm hàng.
Đấy! Em nhớ nguyên tắc đấy, em được 90% rồi. Vì sao? Vì khi nhớ nguyên tắc đấy thì cái câu chuyện người ta đang nói chỉ còn là câu chuyện, không còn là sự xúc phạm, sự giảm giá trị, không có gì nữa.
Chỉ là một câu chuyện:“À! Thằng đấy nó nói mình là nhà quê”. Ấy! Chứ không phải là: “Ui! Mình trở nên nhà quê hơn sau câu nói đó”. Không phải! Đúng không? Vẫn là mình mà, sao mà nhà quê hơn được. (Mọi người cười) Mình không thể trở nên nhà quê hơn sau câu nói ấy được. Có người nói:“Thằng này thấp!”. Mình có thấp hơn sau câu nói đấy không? Nó bảo: “Thằng này mày trông thấp thế”, có nghĩa là mình thấp hơn không?
Bạn đó: Không!
Thầy Trong Suốt: Nếu mình thấp thì vẫn là thấp, còn mình cao thì vẫn là cao. Nên là phẩm hạnh, phẩm tính của mình chả bị ảnh hưởng gì cả. Em sống như vậy thì em sẽ cười thôi: “À! Thì đấy là một câu chuyện, có người bảo tôi như vậy”, đúng không? “Một người trước mặt tôi bảo tôi là thằng nhà quê, thế thôi”. Mà khi nó là một câu chuyện ấy, thì dễ giải quyết hơn nhiều.
Tại vì em nhìn nó một cách khách quan giải quyết, chứ không bị cái tôi của em xông lên và giải quyết. Mỗi người có quyền nghĩ mà, nó có quyền nghĩ mình nhà quê, thì mình nghĩ bố nó nhà quê. (Mọi người cười) Thế là xong! Hòa! (Mọi người cười) Ví dụ thế! Đúng không? (Mọi người cười) Đánh trả ngay! Trong lòng mình nghĩ thầm thôi: “Bố mẹ nó nhà quê đúng không? Bố nó nhà quê là chắc”. (Mọi người cười) Mình chưa chắc nhà quê, nhưng bố nó ở quê mà. (Mọi người cười) Nói đùa thôi, không được làm thế! Nói đùa! (Mọi người cười)
Ví dụ thế, nghĩa là mình không có vấn đề,vì nó chỉ là một câu chuyện thôi mà. Câu chuyện thì có người bảo mình là nhà quê. Giống như từ nãy giờ thầy kể câu chuyện của thầy, thì nó chỉ là một câu chuyện thôi mà. Có một triệu người bảo mình ăn cắp – Xong, chỉ là một câu chuyện thôi – có một triệu người bảo tôi ăn cắp. Nhưng mà phẩm hạnh tôi chả thay đổi gì khi họ bảo tôi ăn cắp cả, đúng không? Ngày mai có nửa triệu người tin tôi là người giỏi, thì tôi cũng chả thay đổi gì khi nhiều người tin tôi là người giỏi cả.
Nên là cái sự khen hoặc là chê của họ không ảnh hưởng đến phẩm hạnh của tôi. Vì thế nên tôi hoàn toàn có thể bình tĩnh. Đấy! Tâm bất biến đấy! Bình tĩnh mà đối diện, chứ không phải là tức giận mà đối diện, không phải cáu tiết mà đối diện. Riêng sự bình tĩnh của em đã giải quyết được vấn đề. Họ nói em xong, mặt em cứ bình tĩnh thì họ còn nói nữa đâu.
Cái người mà trêu chọc này, dìm hàng ấy, họ rất hả hê nếu em bị ảnh hưởng bởi cái dìm hàng đấy. Đúng chưa? Còn dìm xong, mặt nó lạnh như tiền, đúng không? Thấy nó lẩm bẩm gì trong lòng nữa, lẩm bẩm “bố mày nhà quê đấy”. (Mọi người cười) Tóm lại ai đó không chê gì hết, nói đùa thôi, (mọi người cười) thì làm sao mà nó muốn trêu mình n lần nữa.
Em cứ để ý mà xem, nếu mà nó chê, nhìn em lần nào mặt em cũng bình thường ấy, lần thứ n+1 không dìm em nữa, nó dìm thằng bên cạnh, (Mọi người cười) đúng không – dìm hàng là một thói quen mà, tật xấu đấy – chứ nó không dìm em vì nó có được gì đâu? Không được lợi, nó không bị ảnh hưởng, em không phản ứng gì mới là quan trọng. Vì em phản ứng nghĩa là gì? Khi em phản ứng, em đã chứng minh cho nó là gì? – “À! Mày đã thành công rồi”. Đúng không? Bất kỳ loại phản ứng nào, em tức giận, to tiếng, em chứng minh là họ đã thành công. Họ càng hả hê, lần sau càng làm. Em thử nghĩ mà xem, nếu một người nào đó chê họ 3, 4 lần, họ mặt lạnh bình thường, em có muốn trêu người ta nữa không? Đấy!
Như vậy là họ dìm hàng em, có một nửa là lỗi của em. Lỗi của em là gì? Phản ứng lại. Đúng chưa? Phản ứng lại. Nếu em không phản ứng lại thì nó không dìm nữa. Muốn không phản ứng lại phải nhớ cái đó – Phẩm tính mình không thay đổi. Thậm chí sau này em còn thấy thương họ. Tại vì như này, tại sao lại thương? Một người đang rất hạnh phúc, tràn trề tình yêu thương có muốn đi dìm hàng người khác không?
Mọi người: Không.
Thầy Trong Suốt: Chả ai lại đi dìm hàng, hại người khác cả. Cái người đang thiếu thốn mới muốn dìm hàng người khác.
- Người có nỗi đau ấy, thì muốn người khác cũng phải đau giống mình, mới đi dìm hàng người khác.
- Nếu đang tràn trề hạnh phúc, không ai muốn làm ai đau hết.
Đúng chưa? Họ phải dìm hàng em như là họ gặp một nỗi đau, nỗi khổ ấy, họ muốn thấy người khác đau khổ để cho thỏa mãn cái nỗi khổ của họ. Thấy người khác cũng khổ giống mình.
Ấy! Nên là dần dần em còn thương cả những người đã dìm hàng em. Tại sao khổ thế này? Tại sao phải khổ thế? Có nỗi khổ trong lòng, khổ quá! Em còn nhìn họ bằng ánh mắt rất là trìu mến luôn. (Mọi người cười) “Tớ sẽ cố gắng tu hành để cứu cậu!”. (Mọi người cười) Trong lòng em nói thế, đúng không? Lẩm bẩm ấy, nhưng mà không phải là “bố mày nhà quê”. (Mọi người cười)
“Tớ sẽ cố gắng tu hành để cứu cậu, thương cậu quá! Cậu đã đau rồi, còn cố làm người khác đau làm gì?” – Đúng không? “Làm người khác đau, nhân quả cậu sẽ đau thêm lần thứ 3. Cuối cùng có đi đến đâu đâu. Tớ sẽ tu hành giác ngộ cứu cậu”. Đấy! Em lần sau cứ thử lẩm bẩm như thế đi! (Mọi người cười) Thật đấy! Lần này nói thật, không phải nói đùa, nói thật! (Mọi người cười) Lẩm bẩm trong lòng thôi: “Mình sẽ tu hành để giúp bạn”. Đảm bảo một thời gian nữa là em lại đến đây Trà đàm thứ 3, thứ 4 cho mà xem, đến nghe thêm.
Còn em thử đánh nhau mà xem. Đúng không? Đánh nhau đây là cãi nhau, hay là dìm lại ấy. Họ dìm mình, mình sẽ dìm lại. Kết quả là gì? Cả hai người cầm kiếm chém nhau thì kiểu gì cũng xây xước. Thế xong hôm sau lại gặp, lại khó chịu, lại…
Một bạn: Chém nhau.
Thầy Trong Suốt: Chém tiếp, thế là có bao giờ hết không?
Một bạn: Không ạ.
Thầy Trong Suốt: Không bao giờ hết. Đồng ý không? Có phương án cho mình chưa?
Bạn đó: Dạ rồi ạ. Cảm ơn Thầy ạ! (Mọi người vỗ tay)
Tham khảo thêm: Tại sao bạn cần được tôn trọng