Thế nào là nhận biết tự nhiên? - TS

Hỏi: Thưa thầy Trong Suốt,

thế nào là nhận biết tự nhiên và thế nào là nhận biết không tự nhiên?

Thầy Trong Suốt:

Nhận biết không tự nhiên phải cố gắng mới có.
Và vì phải cố gắng, nên lúc biết lúc không, không phải lúc nào cũng biết. Nhận biết không tự nhiên luôn đi kèm đối tượng, phụ thuộc bởi đối tượng, có đối tượng mới có sự biết. Biết mà còn đối tượng để biết, tin là chúng tồn tại thực sự, đó là cái biết kèm khái niệm hoá.

Chẳng hạn, nhận biết hơi thở hay nhận biết suy nghĩ không thể là nhận biết tự nhiên. Vì sao?
Bởi vì đó là loại nhận biết lúc có lúc không, phải cố gắng quan sát mới biết, không phải lúc nào cũng biết. Trong khi sự thật là trên đời không hề có cái gì là hơi thở hay suy nghĩ. Suy nghĩ và hơi thở được bịa ra ngay khi chúng được quan sát.
Đó không phải là nhận biết tự nhiên.

Vậy thế nào là nhận biết tự nhiên?

Nhận biết tự nhiên luôn có sẵn ở đây, không bao giờ mất đi, không cần phải tu hành hay cố gắng mới có.

Nhận biết tự nhiên không có đối tượng, không phụ thuộc vào đối tượng.

Ví dụ, khi các suy nghĩ xuất hiện thì biết trạng thái là các suy nghĩ đang xuất hiện, khi không có suy nghĩ xuất hiện thì biết trạng thái không có suy nghĩ xuất hiện, giống như hình trong gương luôn luôn phản chiếu mà không bị phụ thuộc vào các hình ảnh xuất hiện bên trong.

Nhận biết không tự nhiên cũng được dựa trên Nhận biết Tự nhiên, cộng với khái niệm hoá: tức là bịa thêm lên đó các đối tượng để biết, và một chủ thể đang biết. Nhận biết tự nhiên thì phi đối tượng, nhưng tự nhận biết. Đó là lý do Nhận biết Tự nhiên cũng được gọi là Nhận biết Trống không hay là Nhận biết Bất nhị, để phân biệt với nhận biết không tự nhiên.

Nhận biết tự nhiên luôn được kinh nghiệm trong một sự sáng tỏ diễn ra tự nhiên, không có bất kỳ đối tượng gì, và không có bất kỳ sự khái niệm hoá nào, nên nó cũng được gọi là Sáng tỏ Tự nhiên hay Trống không Sáng tỏ.

Sáng tỏ Tự nhiên thanh tịnh, rộng mở, và trong suốt, bởi vì không có bất kỳ vật gì ở giữa để ngăn cản nó.
Giống như bầu trời trong suốt và sáng tỏ.

Đó là sự Sáng tỏ của Chư phật, Sáng tỏ của Giác ngộ, và cũng là Sáng tỏ mà con đang chính là ngay bây giờ, cho dù con có biết hay không.

Hà Nội 17/10/2018