Tám thói quen của một hành giả Bồ đề tâm

Các bạn thân mến,

Thời gian vừa qua nhiều bạn tu tập Phật giáo đã hỏi Trongsuot về việc làm thế nào để có thể tu tập trong khi vẫn sống một cuộc sống đời thường, vẫn phải đối diện với các vấn đề cơm áo gạo tiền và sự phức tạp của các mối quan hệ và trách nhiệm. Một số bạn nói rằng dường như 2-3 tiếng ngồi thiền mỗi ngày của họ vẫn không đủ vì họ vẫn thấy tâm rất dao động trong cuộc sống và mơ tới việc bỏ đi đâu đó tu tập khi có điều kiện đầy đủ hơn về kinh tế…

Thực ra việc tu tập nằm ở Tâm chứ không phải là ở hoàn cảnh bên ngoài, nếu biết sử dụng đúng đắn, thì tất cả những khó khăn, chướng ngại trong cuộc sống lại là một phương tiện mãnh liệt giúp ta tu tập và chuyển hóa nhanh chóng. Vô minh, ngã chấp, tham, sân, si… không chỉ tồn tại do những hiểu biết sai lầm, với nhiều người dù có hiểu biết tốt nó vẫn có mặt, bởi nó còn là những thói quen đã thâm căn cố đế trong tâm thức của ta. Vì vậy bên cạnh việc học hỏi để có những hiểu biết đúng đắn, đặc biệt là trí tuệ Phật giáo, ta cũng cần có những thói quen sống đúng đắn mới có thể hóa giải những thói quen sai lạc cũ, chúng sẽ là nguyên nhân của hạnh phúc và là điều kiện hỗ trợ quan trọng trên đường tới giác ngộ.

Là một người khá bận rộn và nhiều trách nhiệm theo cách đánh giá thông thường, đồng thời Trongsuot cũng là một người đang tu tập.Tuy biết mình còn phải cố gắng rất nhiều và tu tập chưa có kết quả gì, nhưng xét thấy những điều này đã giúp Trongsuot nhiều trong thời gian qua, nên Trongsuot cũng mạnh dạn đưa lên chia sẻ với các bạn.

Mong rằng nhận được sự chia sẻ và góp ý từ các bạn để giúp ích hơn nữa cho những người cũng đi trên con đường Giác ngộ.

Yêu quý các bạn

Trongsuot

Tám thói quen thường ngày của một hành giả Bồ đề tâm

1. Khi tỉnh dậy

Tưởng tượng Đạo sư (hoặc Đức Phật) vừa đánh thức mình, cảm thấy biết ơn Ngài vì rất có thể ta đã không tỉnh dậy để có điều kiện tu tập mà đã chết theo qui luật vô thường. Hãy nghĩ đến các khó khăn, vấn đề trong cuộc sống hay những mục đích thế gian ta đang hướng tới và tự nhủ việc cố gắng bám víu lấy chúng rồi cũng vô ích, chúng và cả chính ta cũng sẽ ra đi.

Có thể nghĩ như sau: “Sức mạnh của vô thường sẽ kết liễu cuộc đời tôi, tất cả tài sản, gia đình tôi đang có rồi sẽ mất đi. Cả một cuộc đời với những cố gắng lớn lao, lo toan cho gia đình, sự nghiệp… rốt cuộc cũng sẽ trở thành vô nghĩa. Vì vậy, với một tâm dứt khoát, tôi sẽ hành động theo các giới luật, thực hành theo Pháp và thâm nhập Bồ đề tâm vì lợi ích của tất cả chúng sinh.”

Hãy nghĩ Đạo sư (hoặc Đức Phật) đánh thức mình dậy và nhắc mình giữ các thực hành Bồ đề tâm trong ngày để giác ngộ và đem lại lợi ích cho mọi người. Thầm hứa sẽ thực hành trong mọi lúc có thể với Đạo sư và cầu khẩn Ngài ban phước để ta có thể nhận ra các bài học Tâm linh cụ thể trong ngày.

Ví dụ:

Lúc này ta đang học và muốn nhận ra khổ-vô thường-vô ngã thì đọc“cầu Đạo sư cho con gặp những duyên lành để chứng nghiệm về khổ, vô thường, vô ngã trong ngày”. Hay nếu ta đang muốn nhận ra tính Không thì“cầu Đạo sư ban phước để con có cái thấy đúng về tính Không và có những trải nghiệm về tính Không trong các mối quan hệ và công việc hôm nay”…

2. Trong các hoạt động hàng ngày

Khi ngồi dậy, đi bộ, đánh răng, mở cửa, rửa mặt, đi xe, họp hành… bất cứ khi nào nhớ ra đều cầu cho các chúng sinh cũng được thức tỉnh khỏi vô minh, được giải thoát, giác ngộ.

Ví dụ:

• Khi mở cửa phòng vệ sinh cầu cho chúng sinh mở được cánh cửa tới giải thoát,
• Khi đóng cửa phòng vệ sinh cầu chúng sinh đóng cánh cửa xuống ba cõi thấp,
• Khi rửa mặt cầu chúng sinh luôn minh mẫn tỉnh táo,
• Khi đi vệ sinh cầu chúng sinh thải được tam độc tham sân si,
• Khi ăn cầu chúng sinh thoát khỏi đói khát được no đủ như ta,
• Khi quét nhà nguyện quét sạch ô nhiễm trong ta cùng chúng sinh,
• Khi đọc sách cầu cho chúng sinh đều có trí tuệ,
• Khi nghe một bản nhạc hay thì cầu mong chúng sinh cũng được bình an thoải mái như mình v.v…

Hãy làm điều này một cách sáng tạo, đây là một cách thiện xảo giữ Tâm thức luôn hướng đến giác ngộ và giác ngộ cho người khác.

Ví dụ:

Trước khi ăn tự đọc thầm“Con xin cúng dường tất cả các thức ăn này hóa thành vô số thức ăn ngon lành dâng lên chư Phật chư Bồ Tát và chư Hộ pháp. Xin chia sẻ với toàn thể chúng sinh để họ được no đủ. Con xin cảm ơn và hồi hướng mọi công đức con đã tích tập được cho sự hạnh phúc và giác ngộ của những chúng sinh đã góp phần tạo nên bữa ăn này (nghĩa là những con vật đã hi sinh cho bữa ăn của bạn, những người trồng trọt, mua bán, vận chuyển, nấu nướng phục vụ bạn… hãy cảm thấy biết ơn và hồi hướng cho họ). Con xin cúng dường tất cả cảm giác ngon lành mình sắp được nhận lên đức Phật (hoặc vị đạo sư của mình)”. Rồi ăn bình thường.

3. Thực hành nhìn mọi người như cha mẹ của ta và giữ sự tử tế cùng trách nhiệm với họ trong tâm

Khi gặp bất cứ ai nhớ rằng người đó là cha mẹ ta từ vô thủy kiếp, họ đã từng vô cùng tử tế, đã hi sinh để nuôi nấng ta. Hiện giờ họ vẫn còn lăn lộn trong đau khổ của luân hồi sinh tử và ta phải có trách nhiệm giải thoát, giác ngộ cho họ.

Khi nhìn thấy họ, nghĩ thầm “Người này đã từng là cha mẹ ta trong một đời trước”, và chúc thầm “Cầu chư Phật ban phước để cha (mẹ) con là người này được khỏe mạnh, giàu có, sung sướng và gặp những duyên lành sớm dẫn tới giác ngộ và giải thoát”.

Hãy giữ sự tử tế của cha mẹ và lòng biết ơn trong tâm, và chúc lành hoặc giúp đỡ họ khi có cơ hội. Đầu tiên áp dụng cho người thân và những người tử tế với mình. Sau đó mở rộng ra tới những người không quen biết, ví dụ khi đi chung trong cầu thang máy, gặp ở bãi đỗ xe… Sau đó mở rộng tới cả những người đã từng làm hại mình, vì họ cũng đang đau khổ. Nhớ đến nỗi khổ của cha mẹ và trách nhiệm của mình để có động lực tu tập và giác ngộ giải thoát cho mọi chúng sinh.’

4. Đọc thần chú bằng hơi thở và nghĩ đến nỗi khổ của người khác

Trong mọi hoạt động hàng ngày, khi hít vào đọc thầm bằng suy nghĩ “Ôm Ma Ni“, thở ra đọc thầm bằng suy nghĩ “Pê Mê Hung”, đây là thần chú của đức đại bi Quán Thế Âm, có công dụng rất rộng lớn giải trừ đau khổ cho chúng sinh trong sáu cõi. Khi đọc thầm bằng suy nghĩ như vậy, hãy nghĩ đến khổ đau của những người khác và mong muốn giúp họ thoát khổ và đạt giác ngộ.

Bình thường chúng ta chỉ nghĩ đến mình suốt từ sáng đến tối, nghĩ đến hình ảnh của tôi trong mắt người khác, tôi sẽ được gì mất gì… khi một việc gì đó xảy ra… Ta sẽ tức giận với mọi người khi có gì không vừa ý ta, sẽ lo lắng khi có gì tổn hại đến ta. Ta không biết rằng việc quá lo toan cho cái tôi này chính là nguyên nhân dẫn đến mọi loại đau khổ, và người khác cũng đang đau khổ khi họ tranh đấu với ta. Tập đọc thầm thần chú bằng hơi thở là một phương pháp khéo léo để biến việc quan tâm đến nỗi khổ của người khác thành một thói quen. Nghĩ đến nỗi khổ người khác sẽ tạo ra cho chúng ta tinh thần thông cảm với mọi người xung quanh, kể cả người chống phá ta vì ta thấy họ cũng đang đau khổ. Nó cũng làm giảm ngã chấp và giảm những chướng ngại bên trong chúng ta như tức giận, ích kỷ, ghen tỵ… Đồng thời việc đọc thần chú “Ôm Ma Ni Pê Mê Hung“ để cứu khổ cho người khác cũng giúp tích lũy công đức, một phần không thể thiếu trong hai loại tích tập trên con đường giác ngộ.

5. Thực hành Cho và Nhận (Tông-len)

Gặp bất cứ ai đau khổ hãy tưởng tượng ta hít vào làn khói đen từ trái tim họ, tượng trưng cho mọi đau khổ, nghiệp xấu, bệnh tật… của họ. Cố gắng cảm thấy đau đớn giống như họ. Sau đó tưởng tượng ta thở ra một làn ánh sáng đỏ từ tim ta đi qua mũi ta rồi đi vào tim họ, chuyển cho họ mọi nghiệp tốt, sức khỏe, hạnh phúc của ta. Cố gắng tưởng tượng họ đang vui vẻ hạnh phúc thế nào khi nhận được nghiệp tốt của ta. Trong lúc làm như vậy cầu nguyện mọi nghiệp xấu của người này xảy ra trên thân tôi, mọi nghiệp tốt của tôi nở ra trên thân người này.

Khi ở chỗ đông người, như đi xem phim, ca nhạc, họp hành… hãy tưởng tượng các làn khói đen từ khắp mọi người được ta hít vào qua lỗ mũi và đi vào tim ta, khi ta thở ra vô số làn ánh sáng đỏ đi vào tim mọi người và làm họ sung sướng, khỏe mạnh, hạnh phúc.

Khi biết đến ai bị khổ (ví dụ anh của bạn kể hôm nay đi đường nhìn thấy một cụ già trông tội nghiệp, hay bạn của bạn kể rằng chú họ cô ấy bị ốm, hay đọc trên mạng một trường hợp khó khăn…) ta liền thực hành Tông-len ngay với người đó. Hành động hoán chuyển ngã tha này giúp cái tâm thường xuyên đặt mình lên trước người khác giảm đi, tâm vì người khác trước mình lớn lên, đây là một phương pháp làm giảm ngã chấp rất hiệu quả.

6. Tiêu diệt bám chấp vào điều tốt

Trong các hoạt động có ích lợi cho người khác, sau khi hướng tâm đến việc cầu giác ngộ cho chúng sinh, và sau mỗi hoạt động như Tông-len, tự nhắc ta không bám chấp vào tất cả những hành động tốt về thân, khẩu, ý của mình.”Tất cả hành động tốt của tôi nên tự nhiên và tự phát, vì bản tính tự nhiên của tôi vốn đã tốt đẹp. Tôi không làm điều tốt một cách có chủ ý. Tôi làm điều tốt và sau đó liền quên chúng đi” . Điều này giảm bám chấp vào các hành động ta đã làm.

Tự nhắc rằng các đối tượng ta đang tiếp xúc, các hoạt động ta đang làm, và ngay cả chính ta đều xuất hiện nhưng không có tính chất thật nào (trong sự thật tuyệt đối thì cái bàn này không bản chất cứng, mềm, việc Tông-len bản chất không tốt, xấu, không công đức, người kia không có bản chất khổ hay sướng…). Không điều gì có một sự tồn tại độc lập, bất biến nào (cái bàn không tồn tại độc lập, tách rời với các duyên khác như căn phòng, mặt đất, bầu trời… không có cái tôi nào tồn tại độc lập, trường tồn, bất biến… ) mà chỉ có các sự xuất hiện rồi biến mất, trống rỗng không tự tính, huyễn ảo như một giấc mộng.

Ta có thể tự nói “Tất cả chỉ là một giấc mơ, mọi thứ kể cả chính tôi đều vốn trống rỗng, không có thật”. Hành động này giúp tiêu diệt bám chấp, tiêu diệt các ảo tưởng, nhớ rõ về tính Không và tích lũy Trí tuệ, một trong hai tích lũy không thể thiếu để giác ngộ.

7. Sám hối và hồi hướng công đức trước khi đi ngủ

Trước khi ngủ nên sám hối những lỗi lầm của ta trong ngày (kể cả không nhận ra lỗi lầm cũng nên sám hối vì với tâm thức còn vô minh có nhiều lỗi lầm mà ta không ý thức được), nếu thấy trong lòng có lỗi với ai thì thầm xin lỗi người đó (cho dù thấy họ có thể cũng có lỗi gấp 100 lần so với ta). Có thể đọc như sau: “Con xin sám hối tất cả những tội lỗi con đã gây ra trong ngày hôm nay, trong cuộc đời này, trong tất cả các đời quá khứ bằng thân khẩu ý của mình, do kết quả của tham sân si vốn không có sự khời đầu. Con quyết tâm thực hành đúng đắn để không mắc lại chúng một lần nữa.”

Sau đó xin hồi hướng công đức của tất cả những việc tốt ta đã làm được cho sự giải thoát và giác ngộ Phật quả của chúng sinh, trong đó có những người cụ thể ta quan tâm tới (như bố mẹ, bạn bè và đặc biệt là những người thù ghét ta…) để họ gặp được những duyên lành dẫn tới giác ngộ và giải thoát: ”Con xin hồi hướng tất cả công đức đã tích tập được trong ngày hôm nay, trong cuộc đời này, trong vô số đời quá khứ và tương lai cho sự hạnh phúc và giác ngộ của tất cả chúng sinh, trong đó có những người sau (liệt kê tên và năm sinh…) để họ hết mọi bệnh tật, luôn được khỏe mạnh, giàu có, hạnh phúc và mau chóng gặp những duyên lành dẫn đến giác ngộ, giải thoát. “

8. Thực hành thông cảm với sai lầm của người khác

Khi nghe thấy ai đó mắc sai lầm, ví dụ như một người mình quen ăn cắp và bị phát hiện. Bình thường ta hay nghĩ rằng “là mình thì sẽ không như vậy”.  Như thế là ngầm đặt mình ở vị trí cao hơn và không thông cảm với người kia. Điều này chỉ góp phần tăng ngã chấp, nuôi dưỡng tính kiêu ngạo bên trong. Ta cần hiểu rằng mọi hành động đều đến từ nhân quả, mỗi người đều mang một lịch sử và di sản khác nhau, ai cũng đang làm theo cách tốt nhất họ đã học được để có thể tồn tại và sinh sống cho đến thời điểm này.

Hãy nhớ lại bản thân mình cũng đã từng nhiều lần cố hết sức nhưng cuối cùng chỉ ra một kết quả rất tầm thường. Nếu đủ duyên, chính ta hoàn toàn có khả năng rơi vào hoàn cảnh tương tự, thậm chí còn phạm một sai lầm lớn hơn. Sau khi suy ngẫm về điều này, hãy tạo một thói quen thay vì cho rằng “là tôi thì sẽ không như thế” thì hãy nghĩ rằng “đủ duyên thì tôi cũng có thể làm như vậy”. Thực hành điều này, bạn sẽ dần phát triển khả năng thông cảm và chấp nhận người khác như họ là, một phẩm tính không thể thiếu trên con đường giác ngộ.

*

Mới đầu bạn chỉ nên tập làm từng điều một, mỗi điều làm 1 tuần cho đến khi thành thục. Khi mới bắt đầu có thể còn hay quên, nhưng với ý thức và sự khéo léo tận dụng thời gian rảnh rỗi và những khoảng trống giữa các lúc bận rộn, sau 2 đến 6 tháng ta có thể làm 8 hành động kể trên như một thói quen.

Càng thực hiện nhiều hành động như vậy, tâm chấp ngã của ta sẽ bị dẹp trừ dần,tâm vị tha ngày một tăng trưởng, ta bắt đầu cảm nhận được sự thoáng đạt, thoải mái của tinh thần, một niềm vui nội tại không phụ thuộc vào hoàn cảnh bên ngoài.

Mọi hành động đều bắt nguồn từ tâm, khi tâm ta đã trở nên khoáng đạt, vị tha thì hành động của ta trở nên sáng suốt và có ích cho người khác, tùy vào khả năng của mình. Vì vậy thay vì chỉ tập cách làm thế nào để giúp người khác như đi quyên góp, làm từ thiện… ta nên tập từ gốc, tức là làm khởi nên tâm chân thành muốn giúp người khác và giúp người khác một cách không bám chấp, giúp trong trí tuệ.

Đồng thời, khi thực hành 8 hành động này, thói quen hoạt động liên tục vô ý thức của tâm sẽ được làm cho bình lặng và tâm hướng ngày càng nhiều đến sự giác ngộ và giải thoát cho ta và cho tất cả chúng sinh. Kết quả của nó là ta có thể đặt Bồ đề tâm này lên đầu tiên trong mọi suy nghĩ và công việc hàng ngày.

Với một tâm như vậy ta mới có khả năng dành thời gian và đạt kết quả trong thiền – các phương pháp thiền Phật giáo để trực tiếp chứng ngộ sự thật tối hậu. Thiếu một tâm như vậy dù dành nhiều thời gian thiền định theo đủ các phương pháp thiền thì kết quả cũng rất hạn hẹp.

Chúc các bạn thực hành tốt các thói quen này và sớm nhận ra bản tính tự nhiên của mình

Trongsuot

Thế nào là Bồ Đề Tâm thực sự?

Trước khi ở trong Sáng tỏ không khái niệm, con vẫn cần phải thực hành tịnh hoá, tích tập công đức, và phát triển Bồ Đề Tâm.

WHAT IS TRUE BODHICITTA?

Before you are able to stay in non-conceptual Luminosity, you may try to practice purification, collecting good deeds or developing a compassionate mind.

But when you are able to stay in true Luminosity, whatever you do will be equal with benefiting other beings, purifying yourself and accumulating merits.
You become the source of light for everyone, transforming everyone into light without needing to cultivate Bodhicitta, or taking actions to save sentient beings.

Just rest in Luminosity.
Then, even if you appear to be “numb”, that is numbness of Bodhicitta, of saving lives, of Enlightenment.
When you rest in Luminosity, the light you radiate naturally benefits other beings without you having to do anything.
That is true Bodhicitta.

❤
Trong Suot
(From Trong Suot’s Dharma Talk, “Numbness in Luminosity”, Hanoi October 17, 2018. Translated by Duc Doan)

Hans Anderson Dear Teacher, how can a person know if the state he takes to be non-conceptual Luminosity is really true Luminosity and not some other state?

Trong Suốt Dear friend,
If you still wondering if this is Luminosity or not, it indicates that either you are not in Luminosity or you lack the confidence and jumped out of that moment.
You should meet with a Master who have mastered and merged as one with Awareness, and ask him or her to clarify Luminosity for you and help you build your confidence in it.

Hans Anderson Trong Suốt thank you